صفر تا صد ماهیت حسابها در حسابداری
صفر تا صد ماهیت حسابها در حسابداری
دانشجویان حسابداری: ماهیت حساب ها را از صفر تا صد یاد بگیرید.
ماهیت حساب ها در حسابداری یکی از مفاهیم بنیادین است که درک درست آن برای تفسیر و تحلیل صورت های مالی لازم است.
به عبارتی ماهیت حساب ها مشخص می کنند که هر حساب در کدام سمت ترازنامه (چپ یا راست) قرار بگیرد و افزایش یا کاهش آن چه اثری بر وضعیت مالی یک کسب و کار دارد.
شناسایی ماهیت حساب ها بخش جدانشدنی حرفه حسابداری است؛ بنابراین لازم است که افراد از چگونگی آن آگاه باشند.
ماهیت حساب ها در حسابداری چیست؟
در حسابداری از جدول T شکل برای نوشتن و ثبت رویدادهای مالی استفاده می‌شود که برخی از حسابها سمت راست این جدول و برخی در سمت چپ قرار می‌گیرند
ماهیت حساب ها مبنایی است که محل قرار گیری اطلاعات در جدول ترازنامه و صورت های مالی را مشخص می کند
در معادله اصلی حسابداری که در آن دارایی ها با مجموع بدهی ها و حقوق صاحبان سهام یا سرمایه برابر است، تمامی حساب ها دو ماهیت بدهکار و بستانکار دارند.
دارایی و تمامی حساب های زیرمجموعه آن از نظر ماهیت دارای مانده صفر یا بدهکار هستند و بدهی ها، حقوق صاحبان سهام و تمامی حساب های زیرمجموعه آنها از نظر ماهیت دارای مانده صفر یا بستانکار هستند.
به‌طور کلی اصلی ترین معادله حسابداری شامل بخش دارایی ها در سمت راست و بدهی ها و سرمایه در سمت چپ است:
دارایی = بدهی + سرمایه
در حساب دو طرفه T. حساب های ستون سمت چپ که سبب کاهش دارایی می شوند ماهیت بستانکار دارند.
ازجمله این نوع حسابها می‌توان به حساب‌های پرداختنی، تسهیلات، سرمایه، درآمد و فروش اشاره کرد.
حساب های ستون سمت راست ماهیت بدهکار و شبیه به اقلام دارایی دارند که شامل حساب های موجودی نقد و بانک، حساب‌های دریافتنی، موجودی کالا، دارایی‌های ثابت، هزینه‌ها و بهای تمام شده می شود
برای تشخیص بهتر ماهیت حساب ها در حسابداری می توان حسابی که به ارزش شرکت اضافه می کند را با ماهیت بستانکار یا به اصطلاح (بس) و حسابی که از ارزش شرکت می کاهد را با ماهیت بدهکار یا (بد) شناخت.
افزایش حساب هایی که ماهیت بدهکاری دارند در ستون بدهکار و کاهش این حساب ها در ستون بستانکار ثبت می شود و نحوه ثبت، افزایش و کاهش هر حساب به ماهیت آن بستگی دارد.
هر فعالیت موثر بر معادله اصلی حسابداری، می تواند باعث افزایش یا کاهش این حسابها شود
-انواع حساب ها در حسابداری
حساب ها از نظر انتقال یافتن یا منتقل نشدن به دوره مالی بعد به دو دسته تقسیم می شوند:
– حساب دائم:
نام دیگر حساب های دائمی ترازنامه است.
این نوع حساب ها زمانی که یک دوره مالی به پایان رسید به دوره مالی بعدی منتقل خواهند شد.
به عبارتی مرتبط با یک دوره مالی نیستند.
حساب‌های دائم عبارتند از:
پیش پرداخت‌ها
پیش دریافت‌ها
موجودی‌های کالا و مواد
حساب‌های پرداختی و دریافتی
موجودی بانک و موجودی نقد
–حساب موقت:
ماهیت این نوع حساب ها به شکلی است که در پایان دوره مالی به عنوان حساب سود یا زیان بسته خواهند شد به عبارتی به حساب هایی گفته می شود که به صورت سود و ضرر مشخص خواهند شد
ازجمله این حسابها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درآمد/فروش
خرید
هزینه‌های مستقیم خرید
برگشت از فروش و تخفیفات
برگشت از خرید و تخفیفات
انواع ماهیت ها در حسابداری
در حسابداری ۴ نوع ماهیت وجود دارد که لازم است حسابداران به قدری بر ماهیت حساب ها در حسابداری مسلط شوند و از آنها شناخت داشته باشند تا بدون صرف وقت ماهیت حساب مورد نظر را تشخیص دهند
- ماهیت بدهکار (Debit)
یکی از پرکاربردترین ماهیت حساب ها در حسابداری ماهیت بدهکار است.
حساب های گیرنده ماهیت بدهکار دارند.
از جمله حساب های با ماهیت بدهکار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- موجودی نقد و بانک
- حساب‌های دریافتنی
- اسناد دریافتنی
- هزینه‌ها
- بهای تمام‌شده
- کسر اسناد پرداختنی
- ساختمان
- ماشین آلات
- زمین
- تجهیزات و اثاثیه
- سرقفلی
- برگشت از فروش و تخفیفات
- برداشت
- ماهیت بستانکار (Credit)
حساب‌هایی با ماهیت بستانکار در حسابداری، جزو دسته ارزش‌دهنده محسوب می‌شوند
در حساب دوطرفه یا T حساب های ستون سمت چپ ماهیت بستانکار دارند و ماهیتی شبیه به اقلام بدهی ها و سرمایه خواهند داشت.
از جمله حساب های با ماهیت بستانکار می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- سرمایه
- استهلاک انباشته
- سود انباشته
- کسر اسناد دریافتنی
- ذخیره مطالبات مشکوک الوصول
- درآمد
- تسهیلات
- حساب های پرداختنی
-
حساب های خنثی یا بدون ماهیت در حسابداری (Accounts Without Nature)
برخلاف حساب های بدهکار و بستانکار که در کلیه صورت های مالی جای مشخصی دارند و
در سمت چپ و راست جدول T حسابداری قرار می گیرند، حساب های با ماهیت خنثی یا بدون ماهیت فاقد جایگاه هستند
ویژگی حساب های با ماهیت خنثی:
حساب های خنثی اغلب جنبه تعهدی دارند.
طرف هیچ حساب مالی قرار نخواهند گرفت.
در گزارش ها و صورت های مالی از آن ها استفاده نمی شود
این اسناد به عنوان وثیقه در شرکت استفاده می شوند..
-کاربرد فراوان در حسابداری دولتی
-ثبت بدهی های احتمالی
-ارائه تضمین در خصوص دریافت منفعت برای طرفین
از جمله کاربرد های حساب های خنثی می باشد.
-
ماهیت دوگانه حساب ها در حسابداری (Dual Nature of Accounts)
این حساب ها می توانند در هر دوطرف معادله های حسابداری قرار بگیرند و مانده چنین حساب هایی می تواند بدهکار و یا بستانکار باشد.
حساب جاری شرکا در زیردسته حساب‌هایی با ماهیت دوگانه قرار می‌گیرند
در واقع حساب‌هایی که افزایش یا کاهش را در هر ۲ سمت بدهکار و بستانکار ثبت می‌کنند حساب‌هایی با ماهیت دوگانه هستند.
نحوه تشخیص ماهیت حسابها در حسابداری چیست؟
برای مشخص‌کردن ماهیت حسابها در حسابداری باید در ابتدا تشخیص دهیم که آیا ارزشی به شرکت اضافه شده یا از آن کم شده است. در صورتی‌که حسابی به ارزش شرکت اضافه کند ماهیت آن بستانکار و اگر از ارزش شرکت کم کند ماهیت آن بدهکار است. حسابی که مانده آن بدهکار شود ماهیت بدهکار خواهد داشت. افزایش در این حسابها، در سمت بدهکار و کاهش در آنها در سمت بستانکار معادله قرار می‌گیرد
درک ماهیت حساب ها یکی از پایه های اساسی حسابداری است و برای هرکسی که با حسابداری سر و کار دارد ضروری است.
با دانستن ماهیت هر حساب می توانیم صورت های مالی را به درستی تنظیم و تحلیل کرده و تصمیمات مالی بهتری اتخاذ کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید